কার জন্য এবং কোথায় কী চাহিদা তা বিবেচনা করেই সেবার উদ্যোগ শুরু করতে হয়। এই যে 'কার জন্য' এবং 'কোথায় কী চাহিদা' বলতে আমরা বুঝি 'টার্গেট গ্রুপ' ও 'প্রেক্ষাপট'। আমাদের নিশ্চয়ই মনে আছে এই বিষয়গুলো বিবেচনা করেই আমরা উপহার তৈরি করেছিলাম। এবার আমাদের সেবা দেওয়ার ক্ষেত্রেও আমরা 'টার্গেট গ্রুপ' ও 'প্রেক্ষাপট' নির্বাচন করব। যেহেতু এই অভিজ্ঞতায় একটি সেবা দেওয়ার পরিকল্পনা করব তাই ক্ষুদ্র পরিসরে আমাদের সেবার টার্গেট গ্রুপ নির্বাচন করাই ভাল হবে। আমাদের আশেপাশে যারা রয়েছেন তাদেরকেই আমরা টার্গেট গ্রুপ হিসেবে বিবেচনা করতে পারি। নিচের ছবিতে যাদের দেখতে পাচ্ছি তাদের সনাক্ত করে আমরা টার্গেট গ্রুপের তালিকা তৈরি করি।
এই ছবির বাইরেও অন্য কারো জন্য সেবা দেওয়া সম্ভব হলে তাদের কথাও বিবেচনা করতে পারি। এবার আমাদের টার্গেট গ্রুপের নামগুলো লিখি-
উপরে শনাক্তকৃত টার্গেট গ্রুপের জন্য ব্যক্তি পর্যায়ে এলাকাভিত্তিক কী কী সেবার চাহিদা থাকতে পারে তা সনাক্ত করি-
এখনকার সময়ে নাগরিক ও ই-কমার্স সেবার একটি শক্তিশালী মাধ্যম হলো সামাজিক যোগাযোগ প্লাটফর্ম। যেকোনো সময় যোগাযোগের জন্য প্রত্যেক প্রতিষ্ঠান নিজস্ব একটা পেজ রক্ষণাবেক্ষণ করে। সরকারি বা বেসরকারি প্রতিষ্ঠান, এমনকি ব্যক্তিগত পর্যায়েও সামাজিক যোগাযোগ মাধ্যমে গ্রাহক পর্যায়ে সেবা দেওয়া হচ্ছে। একজন ব্যক্তি কত কম TCV বা সময় (Time), ব্যয় (Cost) ও যোগাযোগ (Visit) সাপেক্ষে একটা সেবা নিতে পারবে সেদিক বিবেচনা করা হয়। এজন্য যেকোনো প্রতিষ্ঠান তাদের সেবা পরিকল্পনায় এই দিকটি বিশেষ বিবেচনায় রাখে। শুধু তাই না, শুরুতেই এদিকটি খেয়াল রেখে গ্রাহক বা যিনি সেবা নিবেন তার অভিজ্ঞতা জেনে সেই সেবাকে আরো সহজ করার চেষ্টা করা হয়।
এবার একটি বিদ্যালয় ও একটি স্থানীয় কোনো সরকারি প্রতিষ্ঠানের তথ্য আদানপ্রদানের জন্য সামাজিক যোগাযোগ মাধ্যমের একটি পেজ বা গ্রুপ বা ওয়েবসাইট ভিজিট করব। এখন নিচের প্রশ্নগুলোর মাধ্যমে খুঁজে বের করি যে ডিজিটাল মাধ্যমে সেবা দেওয়ার সকল শর্ত সেই বিদ্যালয়ের পেজ/গ্রুপটি পূরণ করছে কিনা-
ছক-৩.৭: সেবার মান যাচাইয়ের চেকলিস্ট
ক্রম | প্রশ্ন | হ্যাঁ | না |
১ | এই গ্রুপ/পেজ থেকে বিদ্যালয়ে না এসেও কোনো অভিভাবক বা শিক্ষার্থী প্রয়োজনীয় তথ্য পাবেন কিনা? | ||
২ | যেকোনো প্রশ্ন বা জিজ্ঞাসার জন্য তাৎক্ষণিক যোগাযোগ করা যায় কিনা? | ||
৩ | শিক্ষাবিষয়ক সাম্প্রতিক সকল তথ্য, নোটিশ বা বিজ্ঞপ্তি শেয়ার করা হচ্ছে কিনা? | ||
৪ | বিদ্যালয়ের সাম্প্রতিক সকল কর্মকান্ডের ছবি ও তথ্য দেওয়া হচ্ছে কিনা? | ||
৫ | শিক্ষার্থী ও অভিভাবকদের অবগতির জন্য প্রকাশিত সকল নোটিশ শেয়ার করা হচ্ছে কিনা? | ||
৬ | বিদ্যালয়ের সাথে সম্পর্কিত সকলে এই পেজ/গ্রুপের দ্বারা উপকৃত হচ্ছে কিনা? | ||
৭ | এই পেজ/গ্রুপটি বিদ্যালয়ের দায়িত্বপ্রাপ্ত কারো দ্বারা রক্ষণাবেক্ষণ ও নিরাপত্তা নিশ্চিত করা হচ্ছে কিনা? | ||
৮ | এই পেজ/গ্রুপটি ব্যবহার বা তথ্য প্রচারের জন্য কোনো নীতিমালা রয়েছে কিনা? |
উপরের ছকের উত্তরগুলো জানা হলে এবার আমরা পূর্বশর্তগুলো নিয়ে দলে আলোচনা করি এবং ডিজিটাল মাধ্যম ব্যবহার করে সেবা প্রদানে আমাদের কী কী বিষয় বিবেচনা করতে হবে সেগুলো শ্রেণিতে উপস্থাপন করি।
ছক-৩.৮: সেবা প্রদানের পূর্ব শর্ত
ডিজিটাল মাধ্যম ব্যবহার করে সেবা প্রদানের পূর্বশর্ত:
|
Read more
আমাদের অল-ইন-ওয়ান মোবাইল অ্যাপের মাধ্যমে সীমাহীন শেখার সুযোগ উপভোগ করুন।
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago
Lorem ipsum dolor, sit amet consectetur adipisicing elit. Ducimus nihil, quo, quis minus aspernatur expedita, incidunt facilis aliquid inventore voluptate dolores accusantium laborum labore a dolorum dolore omnis qui? Consequuntur sed facilis repellendus corrupti amet in quibusdam ducimus illo autem, a praesentium.
1 hour ago